Dedemin Insanlari (Oi anthropoi tou papou mou) 2011 DVDRipXvid.avi GREEK SUBTITLES by TS GS

“Οι άνθρωποι του παππού μου/ Dedemin insanları”.
Ο γνωστός σκηνοθέτης της, Τσαγάν Ιρμάκ, έδωσε σάρκα και οστά σε μία προσωπική και οικογενειακή ιστορία του τουρκοκρητικού παππού του Μεχμέτ Γιαβάς.
Ο παππούς αναγκάστηκε βίαια να αφήσει την πατρίδα του το 1923, σε ηλικία 7 ετών, με την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών που επέβαλλε η Συνθήκη της Λωζάννης. Έφτασε σαν πρόσφυγας στην Τουρκία όπου έκανε οικογένεια και τον εγγονό Οζάν, ένα νεαρό παιδί που αντιδράει όταν οι φίλοι του τον φωνάζουν “γκιαούρη” λόγω της καταγωγής του παππού από την Κρήτη. «Είμαστε Τούρκοι!» λέει ο Οζάν νευριασμένος. Ο Μεχμέτ Γιαβάς δεν ξεχνά το σπίτι που άφησε πίσω του και τοποθετεί συνεχώς μπουκάλια μέσα στη θάλασσα με τη διεύθυνση του παλιού του σπιτιού και την ελπίδα ένα από αυτά να το βρεί ο νέος ιδιοκτήτης και να επικοινωνήσει μαζί του. Ας μην αποκαλύψω αν τελικά πραγματοποιεί το όνειρό του να ξαναεπισκεφτεί την Κρήτη...
Στην ταινία διάβασα ότι υπάρχει σκηνή από το λιμάνι της Κρήτης όπου βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες καταταλαιπωρημένοι άνθρωποι που περίμεναν τα πλοία για να τους μεταφέρουν στην Τουρκία. Ο παππούς και η οικογένειά του επιβιβάζονται στο πλοίο “Gulcemal” με προορισμό τη Σμύρνη. Βεβαίως και αυτή η σκηνή μας παραπέμπει σε μια αντίστοιχη που έχουμε οι Έλληνες στην ιστορική μας μνήμη με τους δικούς μας πρόσφυγες, οι οποίοι έφευγαν προφανώς πολύ πιο βίαια από τη φλεγόμενη Σμύρνη καθώς επίσης ανακαλούμε στο μυαλό μας τις βιαιοπραγίες που υπέστησαν όπως έχουμε μάθει από την ελληνική ιστορία και άλλες πηγές .
Η σκηνή του λιμανιού θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ελληνικό κοινό. Όχι γιατί, απαραιτήτως θέλουμε να βάλουμε σε μια ζυγαριά ποιός λαός φέρθηκε πιο βίαια στον άλλο ή ποιός πόνεσε πιο πολύ από τον άλλον αλλά θα δούμε μια ανάλογη σκηνή από τη μεριά του Τούρκου που ξεριζώνεται και τελικά θα διαπιστώσουμε ότι δεν είναι μόνο ο Έλληνας που πονάει γιατί διώχνεται από το σπίτι του αλλά και ο Τούρκος βρίσκεται σε αντίστοιχη θέση. Εντέλει αυτά τα αισθήματα της προσφυγιάς όπως είναι ο πόνος, ο ξεριζωμός, ο καημός και η νοσταλγία για την παλιά πατρίδα μπορούν να υπερβούν τους Τούρκους και τους Έλληνες και να ειδωθούν σε μια γενικότερη ανθρώπινη διάσταση.

Χαρακτηριστικό σημείο, επίσης, της ταινίας είναι μία παραπονεμένη φράση του παππού: «Εκεί είμαστε Τουρκόσποροι και εδώ γκιαούρηδες». Ανακύπτουν δύο πεδία αμφισβήτησης για τον πρόσφυγα: ο χώρος και η εθνική ταυτότητα. Το “εκεί” προφανώς είναι η Κρήτη/Ελλάδα (χώρα προέλευσης) και το “εδώ” η Τουρκία (χώρα υποδοχής). Άνθρωποι που νιώθουν ότι δεν ανήκουν πουθενά, όχι με δική τους ευθύνη αλλά γιατί αυτό το αίσθημα προκαλείται πέρα από τις ιστορικές συγκυρίες και από τους γηγενείς, με αποτέλεσμα να αιωρούνται στο χώρο. Είναι πολύ άσχημο να κάνεις τον άλλο να αισθάνεται ότι δεν έχει ρίζες και πατρίδα.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, η φράση κρύβει και ένα άλλο μετέωρο αίσθημα του πρόσφυγα: Τούρκος ή Έλληνας; Και όχι με την καλύτερη και υπερήφανη απόδοση των εθνικών ταυτοτήτων που αρμόζουν στην έννοια «Άνθρωπος» αλλά με την σκωπτική και ειρωνική υπόσταση που δίνεται από τους «Άλλους», τους κατοίκους των περιοχών υποδοχής: “Τουρκό-σπορος” ή “γκιαούρης”. (Γκιαούρηδες λέγανε κοροϊδευτικά οι μουσουλμάνοι τους χριστιανούς, από το τουρκ. giaur=άπιστος). Μήπως και ’μεις, οι Έλληνες γηγενείς, δεν υποδεχτήκαμε με ανάλογο τρόπο τους μικρασιάτες πρόσφυγες; Μήπως δεν τους είδαμε ως ανθρώπους δεύτερης κατηγορίας, υποτιμητικά, δυσκολεύοντας τους τη ζωή και αντιμετωπίζοντάς τους εχθρικά;
Πόνος, απογοήτευση, παράπονο, αδικία και έντονος ρατσισμός. Αυτά υφίστανται άνθρωποι που έπρεπε να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, τις περιουσίες τους, τον τόπο που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν, τους φίλους τους και γενικότερα ό,τι έχτισαν. Έπρεπε να αρπάξουν τα απολύτως απαραίτητα, παιδιά, γέρους, αγαπημένα πρόσωπα, ρούχα, ό,τι προλάβαιναν τελοσπάντων και να φύγουν δίχως να έχουν χρόνο να αφομοιώσουν τί τους συμβαίνει. Τελικά ο προσφυγικός πόνος είτε είναι ελληνικός είτε τούρκικος είτε οποιασδήποτε άλλης εθνικότητας... είναι πόνος.



Ο σκηνοθέτης μίλησε στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» για την ταινια ….
«Αγαπώ πάρα πολύ την Κρήτη...», μου λέει ο Τσαγάν Ιρμάκ, ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της Τουρκίας. Η νέα του ταινία «Οι άνθρωποι του παππού μου» (Dedemin İnsanları) είναι γεμάτη από νοσταλγία για την Κρήτη του Μεχμέτ Γιαβάς, του παππού του σκηνοθέτη. Είχε αφήσει την πατρίδα του στα εφτά του χρόνια, το 1923, στην ανταλλαγή των πληθυσμών. Η ταινία βγήκε την εβδομάδα που μας πέρασε στους τουρκικούς κινηματογράφους και σύντομα θα παίξει και στην Ελλάδα.
«Εκεί είμαστε τουρκόσποροι και εδώ γκιαούρηδες», παραπονιέται o παππούς του Τσαγάν Ιρμάκ στην ταινία. Είναι ακριβώς όπως η ιστορία των Ελλήνων που έφυγαν το 1923 από την Σμύρνη αλλά από την ανάποδη. Αλλάζουν μόνο τα ονόματα.
Συνάντησα τον Τσαγάν Ιρμάκ στο Μπακίρκιοϊ, στα γυρίσματα μιας νέας τηλεοπτικής σειράς που έχει στα σκαριά. «Για μένα αυτή η ταινία είναι πολύ σημαντική, είναι ιδιαίτερη γιατί είναι μια πραγματική ιστορία. Είναι η ιστορία του παππού μου», μου λέει ο Τσαγάν Ιρμάκ. Ολα είναι αληθινά εκτός από το τέλος της ιστορίας, όπως μου αποκάλυψε.
Ο δεκάχρονος Οζάν, που στην πραγματικότητα είναι ο ίδιος ο σκηνοθέτης, αντιδρά επειδή οι φίλοι του τον φωνάζουν «γκιαούρη» λόγω της καταγωγής του παππού του από την Κρήτη. «Είμαστε Τούρκοι», λέει συχνά θυμωμένος ο Οζάν. Φοβάται ότι θα χάσει τους φίλους του και ο παππούς του ανησυχεί βλέποντάς τον να αντιδρά τόσο υπερβολικά. Το όνειρο του παππού του είναι να επιστρέψει κάποτε στο σπίτι που γεννήθηκε, στην Κρήτη. Γι' αυτό και γράφει γράμματα, τα βάζει σε μπουκάλια και τα πετάει στη θάλασσα πιστεύοντας ότι θα φτάσουν μέχρι το σπίτι του...
Οι αίθουσες του κινηματογράφου γέμισαν. Ολοι οι αρθρογράφοι ασχολούνται με την ταινία στις στήλες τους. «Εξαιρετική ταινία», «Στο τέλος σηκωθήκαμε και χειροκροτήσαμε», «Είμαι κι εγώ παιδί μεταναστών», είναι μερικά από τα σχόλια που ξεχωρίζουν.
Ενα μεγάλο μέρος της ταινίας γυρνάει πολύ πίσω, στο 1923. Εκεί στο λιμάνι της Κρήτης ??????? όπου χιλιάδες, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι περίμεναν τα πλοία που θα τους μετέφεραν στην Τουρκία. Πεινασμένοι, ταλαιπωρημένοι, άρρωστοι, περίμεναν. «Επρεπε οπωσδήποτε να βάλω αυτήν τη σκηνή που την άκουσα από τον παππού μου», μου είπε ο Τσαγάν Ιρμάκ. Ο παππούς του είχε επιβιβαστεί μαζί με τους γονείς του στο πλοίο «Gulcemal» το οποίο τους μετέφερε στη Σμύρνη. Μερικές φωτογραφίες από τότε τον βοήθησαν να στήσει αυτήν τη σκηνή. Αν και τα γυρίσματα δεν έγιναν στο λιμάνι της Κρήτης επειδή όπως μου εξήγησε είναι πολύ μοντέρνο για να φτιάξουν ένα τέτοιο σκηνικό εκεί. Γι' αυτό και επέλεξαν την Ιμβρο. Επιστράτευσαν εκατοντάδες χωρικούς από το νησί για να υποδυθούν τους τούρκους μετανάστες από την Κρήτη.
Τους έκαναν μαθήματα ελληνικών και έπαιξαν στην ταινία. Ασφαλώς υπήρξαν αδυναμίες στην απόδοση των ελληνικών, αλλά οι εικόνες είναι συγκλονιστικές